Φιλολογικά Θέματα

Φιλολογικά Θέματα
''Μόνο με την καρδιά μπορεί να δει κανείς καθαρά! Αυτό που έχει σημασία είναι αόρατο στα μάτια! Μικρός Πρίγκηπας''

Παρασκευή 19 Οκτωβρίου 2018

Το επίθετο ο πολύς η πολλή το πολύ και η ορθογραφία του | Το επίρρημα πολύ




Κάνε την ΕΓΓΡΑΦΗ σου στο κανάλι μας!!!


Δευτέρα 11 Ιουνίου 2018

Τα θέματα των αρχαίων στις πανελλαδικές εξετάσεις ( 11/06/2018) - Απαντήσεις και σχολιασμός στο άγνωστο

Αρχαία σήμερα με αναμενόμενη πολιτεία. Εδώ όμως θα σχολιαστεί μόνο το άγνωστο κείμενο και οι ασκήσεις του. Έτσι, το κείμενο ήταν ένα απόσπασμα από την ''ρητορική'' του Αριστοτέλη.

 Από κάτω δινόταν 6 μεταφρασμένες λέξεις και πιστεύω ότι ήταν λίγα τα σημεία που αντιμετώπιζαν πρόβλημα.

 Η μετάφραση που δίνει η σελίδα greek-language.gr

  Η ρητορική βρίσκεται σε αναλογική σχέση με τη διαλεκτική: και οι δυο τους ασχολούνται με θέματα που, κατά κάποιο τρόπο, αποτελούν μέρος των γνώσεων όλων των ανθρώπων και δεν ανήκουν στο περιεχόμενο μιας συγκεκριμένης ειδικής επιστήμης. Αυτός είναι και ο λόγος που όλοι, λίγο πολύ, οι άνθρωποι ασκούν και τη μία και την άλλη. Όλοι, πράγματι, ως έναν βαθμό, οι άνθρωποι δοκιμάζουν και να κριτικάρουν ή να υποστηρίξουν ένα επιχείρημα και να υπερασπιστούν τον εαυτό τους ή να γίνουν κατήγοροι. Μόνο που οι περισσότεροι άνθρωποι τα κάνουν όλα αυτά άλλοι στην τύχη και άλλοι από μια συνήθεια/ικανότητα που την απέκτησαν με άσκηση. Από τη στιγμή όμως που και οι δύο αυτοί τρόποι είναι δυνατοί, είναι φανερό ότι τα πράγματα αυτά μπορούν να γίνουν και με την εφαρμογή μιας ορισμένης μεθόδου. Μπορούμε, πράγματι, να ψάξουμε με το μυαλό μας και να βρούμε γιατί κάποιοι πετυχαίνουν ενεργώντας από συνήθεια και άλλοι ενεργώντας στην τύχη· όλοι τότε θα βρεθούμε σύμφωνοι ότι αυτού του είδους η διερεύνηση είναι, στην πραγματικότητα, το έργο μιας τέχνης.

 Η πρώτη άσκηση (Γ2α) αφορούσε γραμματική.

Δίνονται λοιπόν 4 λέξεις και ζητείται κάποιος άλλος τύπος τους.

1. ἀφωρισμένης = ἀφωρίσθη
2. ὑπέχειν =  ὑπέσχε
3. πολλῶν = πλείσταις
4. δρῶσιν = δρώντων

 Η δεύτερη άσκηση (Γ2β) ήταν πάλι γραμματικής και έπρεπε οι μαθητές να μεταφέρουν την πρόταση στον άλλο αριθμό.

Οπότε:

 τα δε τοιαυτα ἤδη παν ἂν ομολογήσαι τεχνων ἔργα εἶναι.

 Στην επόμενη (Γ3α) έπρεπε να αναγνωριστούν συντακτικά συγκεκριμένες λέξεις.

 Οπότε:

διαλεκτικῇ = δοτική αντικειμενική
ἐξετάζειν = τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο στο ἐγχειροῦσιν
θεωρεῖν = υποκείμενο στο ἐνδέχεται
ἔργον = κατηγορούμενο στο υποκείμενο τοιοῦτον από το συνδετικό απαρέμφατο εἶναι.

 Η επόμενη (Γ3β) αφορούσε πάλι συντακτικό και συγκεκριμένα την αναγνώριση μιας δευτερεύουσας πρότασης : Ἐπεὶ δ ἀμφοτέρως ἐνδέχεται .

Νομίζω ότι είναι μια δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση που εισάγεται με το Ἐπεὶ και εκφέρεται με οριστική (ἐνδέχεται).

 Και τέλος άλλη μια άσκηση συντακτικού περιεχομένου (Γ3γ), η οποία ζητούσε πάλι να αναγνωρίσουμε λέξεις συντακτικά.

Τῶν μὲν πολλῶν = γενική διαιρετική στο οἱ μέν
εἰκῇ = επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου, δοτική του τρόπου
ταῦτα = αντικείμενο στο δρῶσιν
διὰ συνήθειαν = εμπρόθετος προσδιορισμός της αιτίας

Γενικότερα πιστεύω ότι το κείμενο ήθελε προσοχή αλλά οι ασκήσεις ήταν αρκετά βατές.

Εύχομαι σε όλους να έχετε καλή επιτυχία!!
Τουρλούμη Αλεξάνδρα Καθηγήτρια ελληνικής φιλολογίας Α.Π.Θ.

Τετάρτη 6 Ιουνίου 2018

Τελευταίες συμβουλές για την έκθεση στις πανελλαδικές εξετάσεις - Τι πρέπει να προσέξω



Αύριο ξεκινούν οι πανελλήνιες, όπως κάθε χρόνο, με το μάθημα της έκθεσης.

Ακόμη όμως και την τελευταία στιγμή πρέπει να έχουμε στο νου μας συγκεκριμένα πραγματάκια.

Πάμε να δούμε:

1.  Προτείνω να ξεκινήσετε με τη σειρά τα θέματα.
Οπότε όσον αφορά την περίληψη διαβάζουμε πολύ καλά το κείμενο.
Παράλληλα μπορούμε να υπογραμμίζουμε και τα πιο σημαντικά. Θα σας πρότεινα να εντοπίσετε τη θεματική πρόταση κάθε παραγράφου ώστε να καταλάβετε το νόημά της κι έτσι πιο εύκολα να προχωρήσετε στον πλαγιότιτλο.

2. Αφού γράψετε στο πρόχειρό σας τους πλαγιότιτλους και πριν ξεκινήσετε να γράφετε την περίληψή σας, γράψτε μια πρόταση σχετική με το κείμενο για να τη χρησιμοποιήσετε ως θεματική πρόταση στην περίληψή σας. Ή αλλιώς βρείτε το ΘΕΜΑ του κειμένου. Η περίληψη είναι κι αυτή μια παράγραφος και θα πρέπει να έχει τα χαρακτηριστικά της παραγράφου, τη δομή αλλά και τις αρετές της. Γι' αυτό ΜΗΝ παραλείψετε να χρησιμοποιήσετε το θέμα  που θα βρείτε στην αρχή της περίληψή σας.

3. Γράφοντας την περίληψη να έχετε στο νου σας τη συνοχή της . Αυτό σημαίνει ότι δε θα πρέπει να ξεχνάμε τις λέξεις χρονολογικής σειράς αλλά και τα ρήματα (αναφέρεται, τονίζεται κτλ).  Αλλά δεν το παρακάνουμε γιατί κινδυνεύουμε να κάνουμε ψυχρό το κείμενό μας.

4. Στις ασκήσεις ΠΡΟΣΕΞΤΕ τις εκφωνήσεις. Διαβάστε τις 2 φορές για να είστε σίγουροι.

5. Στην άσκηση συνωνύμων / αντωνύμων  βρείτε τις λέξεις μέσα στο κείμενο και προσπαθήστε να τις καταλάβετε από τα συμφραζόμενα.

6. Στον τρόπο ανάπτυξης παραγράφου εκτός από τον τρόπο να γράψετε και την αιτιολόγησή του.

7. Στην έκθεση: Διαβάστε ΚΑΛΑ το θέμα. Προσπαθήστε να ξεχωρίσετε τα ζητούμενα από τα δεδομένα. Βρείτε οπωσδήποτε το επικοινωνιακό πλαίσιο και γράψτε την έκθεσή σας σύμφωνα με αυτό.

8. Το σημαντικό είναι να αναλύετε τα επιχειρήματά σας και να έχετε στο μυαλό σας τις αρετές της παραγράφου.

Καλή σας επιτυχία!!!




Τρίτη 5 Ιουνίου 2018

Τα ''must'' των εξετάσεων !




Από την Τουρλούμη Μαρία

Το πλήρωμα του χρόνου έφτασε! Σε λίγες μέρες ξεκινάνε οι πανελλήνιες και σίγουρα θα προετοιμάζεσαι πυρετωδώς. 
Προσπάθησε να διώξεις το άγχος και να είσαι συγκεντρωμένος στον στόχο σου.

Παρόλα αυτά μπορείς να διαβάσεις και τα παρακάτω Tips πού θα σε βοηθήσουν να προσέξεις πολλά πράγματα πριν αφήσεις κάτω το μολύβι και παραδώσεις την κόλλα σου.

Πολλοί είναι εκείνοι που όταν βγούνε από την αίθουσα σκέφτονται τα λάθη τους. Μάλιστα λένε και την ατάκα << Μα καλά πως μου ξέφυγε εμένα αυτό; >> 

Για να μην την πατήσεις λοιπόν και εσύ διάβασε τα παρακάτω :

  • Διάβασε τα θέματα 2-3 φορές:



Πριν ξεκινήσεις να λύνεις τα θέματα διάβασε τα αρκετές φορές (με μεγάλη προσοχή) προκειμένου να κατανοήσεις πλήρως όλες τις λεπτομέρειες που ζητάνε ώστε να μην σου ξεφύγει τίποτα. Το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να διαβάζεις τα θέματα και κατά τη διάρκεια της απάντησης για να σιγουρευτείς πως απαντάς σωστά και δεν βγαίνεις εκτός θέματος.

  • Ξεκίνα από τα εύκολα :

Πολλοί είναι οι μαθητές που μόλις δούνε τα θέματα κολλάνε στο δυσκολότερο με αποτέλεσμα να χάνουν την ψυχραιμία τους, να αγχώνονται, να χάνουν τον χρόνο τους και τελικά να κάνουν λάθη απροσεξίας ακόμη και σε αυτά που γνωρίζανε.
Αυτό πού έχεις να κάνεις είναι απλό. Ξεκίνα από αυτά που ξέρεις, προσπάθησε να τα απαντήσεις όσο το δυνατόν καλύτερα και έπειτα προσπάθησε να λύσεις αυτά που πιστεύεις πως δεν γνωρίζεις και τόσο καλά. Με αυτόν τον τρόπο θα έχεις ήδη αποκτήσεις αρκετές μονάδες, αυτό θα σε γεμίσει αυτοπεποίθηση και θα έχεις εξασκηθεί και στη προσέγγιση των θεμάτων.

  • Το Πρόχειρο << σώζει ζωές >>

Η γενικότερη εμφάνιση του γραπτού παίζει μεγάλο ρόλο για τον εξεταστή. Ένα γραπτό γεμάτο μουτζούρες, σβησίματα και δυσανάγνωστα σημεία σίγουρα θα επηρεάσει τους βαθμολογητές. Για να αποφύγεις κάτι τέτοιο χρησιμοποίησε τις τελευταίες σελίδες του τετραδίου σου ως πρόχειρο. Γράψε εκεί τις σκέψεις σου για τα θέματα, οργάνωσε τα και έτσι θα καταλάβεις αν όντως σχετίζονται με την άσκηση που έχεις να λύσεις. Αυτό εκτός των άλλων θα σε βοηθήσει να οργανώσεις την σκέψη σου, να μην ξεχάσεις σημαντικές πληροφορίες και φυσικά να γράψεις μία ολοκληρωμένη απάντηση χωρίς περιττολογίες αλλά και ελλείψεις.

  • Ξαναδιάβασε το γραπτό σου:

Το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να ξαναδιαβάζεις κάθε άσκηση πού λύνεις πριν φυσικά την τελική και ολοκληρωμένη ανάγνωση του γραπτού σου.
Μόλις λοιπόν ολοκληρώσεις όλα τα θέματα κάνε ένα διάλειμμα, πάρε το χρόνο σου και μια βαθιά ανάσα και ξεκίνα για τον τελικό έλεγχο. Εξάντλησε όλο το χρόνο που σου δίνεται και διάβασε τις απαντήσεις σου αποστασιοποιημένα σαν να τα έχει γράψει κάποιος άλλος. Αυτό θα σε βοηθήσει να δεις το γραπτό σου με αντικειμενικότητα και να διακρίνεις ευκολότερα τα λάθη σου ή τις εκφραστικές σου αδυναμίες. Έτσι βγαίνοντας από την αίθουσα θα ξέρεις ότι έγραψες με τον καλύτερο τρόπο που μπορούσες.

  • Διώξε το άγχος :

Το σημαντικότερο είναι να προσπαθήσεις να αποβάλεις το άγχος, να έχεις ψυχραιμία και να είσαι σίγουρος για τον εαυτό σου. Αν έχεις διαβάσει δεν έχεις να φοβάσαι τίποτα γιατί οι γνώσεις σου υπάρχουν σε ένα κουτάκι στο μυαλό σου και την κατάλληλη στιγμή θα<< εμφανιστούν >> . Να κάνεις θετικές σκέψεις και όλα θα πάνε καλά .

Μην ξεχνάτε ότι οι πανελλήνιες είναι μια διαδικασία που θα σας δώσει την θέση που σας αξίζει στον τομέα σπουδές- επάγγελμα. Είναι ένα κομμάτι της ζωής σας όμως όχι όλη σας η ζωή. Ακόμα και αν πιστεύετε ότι δεν θα έχετε καλά νέα, μην στεναχωριέστε προκαταβολικά. Άλλωστε όταν στη ζωή κλείνει μια πόρτα ανοίγει μία άλλη.
Καλή επιτυχία σε όλα τα παιδιά.

Τουρλούμη Μαρία
Φιλόλογος Α.Π.Θ

Παρασκευή 4 Μαΐου 2018

Πώς συντάσσεται το ρήμα ΔΟΚΕΙ;

Το δοκεῖ μπορεί να είναι και προσωπικό και απρόσωπο. Και στις δύο περιπτώσεις συντάσσεται με απαρέμφατο και δοτική προσωπική.

1. Όταν το δοκεῖ είναι προσωπικό, το απαρέμφατο είναι πάντα ειδικό και λειτουργεί ως αντικείμενό του, ενώ η δοτική προσωπική είναι του κρίνοντος προσώπου.

2. Όταν το δοκεῖ είναι απρόσωπο:


  • Μπορεί να συντάσσεται με ειδικό απαρέμφατο ως Υποκείμενό του, και δοτική προσωπική του κρίνοντος προσώπου και μεταφράζεται ως : νομίζω ότι... π.χ Δοκεῖ δέ μοι ὁ κατήγορος ἂν ἐπιδεῖξαι...
  • Μπορεί επίσης να συντάσσεται με τελικό απαρέμφατο, ως Υποκείμενό του, και δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου. Μεταφράζεται ως: κρίνω καλό να..., αποφασίζω... π.χ.ἔδοξεν οὖν αὐτοῖς δέκα συλλαβεῖν ...

Το Υποκείμενο στα αρχαία ελληνικά

Υποκείμενο είναι το πρόσωπο, ζώο ή πράγμα  που ενεργεί, παθαίνει κάτι ή βρίσκεται σε μια κατάσταση.

Το υποκείμενο του ρήματος βρίσκεται ΠΑΝΤΑ σε Ονομαστική, και μπορεί να είναι οποιοδήποτε
μέρος του λόγου, ακόμη και ολόκληρη φράση ή πρόταση ή απαρέμφατο.

π.χ Οἱ παῖδες γράφουσιν.
      Το λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν. 


ΣΠΑΝΙΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟΥ


1. Αττική σύνταξη

 Το ρήμα βρίσκεται σε γ' ενικό, ενώ το υποκείμενο είναι ουδετέρου γένους σε πληθυντικό αριθμό.π.χ. Τά παιδία παίζει.

2. Σχήμα κατά σύνεση ή κατά το νοούμενο

Ρήμα πληθυντικού αριθμού παίρνει Υποκείμενο μια λέξη περιληπτικής σημασίας. Το ρήμα δε συμφωνεί με το γραμματικό τύπο του Υποκειμένου αλλά με αυτό που εννοείται.
Τέτοιες λέξεις είναι συνήθως: πλήθος, όχλος, στρατός, 

π.χ. Τὸ μὲν γὰρ πλῆθος κραυγῇ πολλῇ ἐπίασιν.

3. Πρόληψη του Υποκειμένου

Όταν το Υποκείμενο μιας δευτερεύουσας πρότασης προυπάρχει στην προηγούμενη συνήθως ως αντικείμενο.
π.χ. Οἶσθα Εὐθύδημον ὁπόσους ὀδόντας ἔχει; → Το υποκείμενο στο έχει είναι ο Ευθύδημος. Προυπάρχει όμως στην κύρια ως αντικείμενο του ρήματος.


ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΡΟΣΩΠΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ / ΕΚΦΡΑΣΕΩΝ

Το Υποκείμενο των απρόσωπων ρημάτων ή εκφράσεων είναι συνήθως ένα απαρέμφατο ή μια δευτερεύουσα πρόταση. ΠΡΒ. Θα έπρεπε να μου τηλεφωνήσεις.→ Δευτερεύουσα βουλητική πρόταση ως υποκείμενο στο θα έπρεπε.
Συνήθως στην απρόσωπη σύνταξη υπάρχει και μια δοτική που δηλώνει πρόσωπο. Αυτή ονομάζεται δοτική προσωπική και αν τη μετατρέψουμε σε αιτιατική αυτομάτως βρίσκουμε το υποκείμενο του απαρεμφάτου.

π.χ. Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε. → Ἔξεστιν : Απρόσωπο ρήμα
                                                                    πορεύεσθαι: υποκείμενο
                                                                    ὑμῖν: δοτική προσωπική 
                                                                    (ὑμᾶς: υποκείμενο στο  πορεύεσθαι)

ΤΟ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟΥ

Το υποκείμενο του απαρεμφάτου βρίσκεται σε Ονομαστική πτώση όταν έχουμε ΤΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΙΑ, δηλαδή όταν το υποκείμενο του ρήματος είναι το ίδιο με το υποκείμενο του απαρεμφάτου, ενώ βρίσκεται σε Αιτιατική σε περίπτωση ΕΤΕΡΟΠΡΟΣΩΠΙΑΣ, όταν δηλαδή το υποκείμενο του ρήματος είναι διαφορετικό από του απαρεμφάτου. 

π.χ. Οὗτοι ἐθέλουσιν ὑπὲρ πατρίδος θνῂσκειν. → Αυτοί θέλουν να πεθάνουν... Το υποκείμενο και του ρήματος και του απαρεμφάτου είναι το Οὗτοι. Άρα έχουμε ταυτοπροσωπία.

Οἱ στρατιῶται ηὔχοντο εὐτυχῆσαι αὐτόν. → Οι στρατιώτες εύχονταν σε αυτόν να ευτυχήσει. Το υποκείμενο του ρήματος είναι Οἱ στρατιῶται, σε ονομαστική, ενώ το υποκείμενο του απαρεμφάτου είναι αὐτόν σε αιτιατική, επειδή έχουμε ετεροπροσωπία.

ΤΟ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΜΕΤΟΧΗΣ

Το υποκείμενο της μετοχής βρίσκεται ΠΑΝΤΑ στην ίδια την πτώση που βρίσκεται και η μετοχή.
π.χ.  Τοῦτο ὑπάρχειν ὑμᾶς εἰδότας ἡγοῦμαι.
Νικήσαντες ἁπάντων τούτων ὑμεῖς κύριοι ἔσεσθε.

ΑΠΟΛΥΤΗ / ΣΥΝΗΜΜΕΝΗ

Συνημμένη είναι η μετοχή της οποίας το Υποκείμενο είναι και κάτι άλλο συντακτικά μέσα στην πρόταση. 
π.χ. Νικήσαντες ἁπάντων τούτων ὑμεῖς κύριοι ἔσεσθε. → Το ὑμεῖς είναι υποκείμενο και της μετοχής και του ρήματος, άρα η μετοχή είναι συνημμένη.

Απόλυτη είναι η μετοχή της οποίας το υποκείμενο είναι μόνο υποκείμενό της και τίποτε άλλο.
π.χ. Κολαζόντων ὑμῶν τοὺς ἀδικοῦντας ἔσονται οἱ νόμοι καλοὶ καὶ δίκαιοι.
→Το ὑμῶν μέσα στην πρόταση είναι μόνο υποκείμενο της μετοχής και τίποτα άλλο.
Συνήθως η απόλυτη μετοχή βρίσκεται σε πτώση γενική και λέγεται γενική απόλυτη.